Μακφέρσον, Τζέιμς

(James Macpherson, Ρούθβεν 1736 – Μπελβίλ 1796). Σκοτσέζος συγγραφέας και ποιητής. Αφοσιώθηκε στη μελέτη της αρχαίας γαελικής ποίησης, δεν ανακάλυψε όμως παρά μόνο ένα μικρό και ασήμαντο απόσπασμα. Μεταξύ 1760 και 1763 εξέδωσε έναν τόμο με αποσπάσματα ανώνυμων ποιητών μεταφρασμένα από τα γαελικά, και κατόπιν τα δύο επικά ποιήματα Φίνγκαλ και Τεμόρα, έργα –όπως υποστήριζε ο Μ.– του ποιητή Οσιανού. Το 1765 κυκλοφόρησε ο συμπληρωματικός τόμος Τα έργα του Οσιανού. Πρόκειται για ρητορικές συνθέσεις, εμπνευσμένες από τον Όμηρο, από τη Βίβλο και από τον Μίλτον, με ελάχιστη όμως λογοτεχνική αξία. Ο Σάμουελ Τζόνσον αμφισβήτησε τη γνησιότητα αυτών των κειμένων και κάλεσε τον Μ. να παρουσιάσει τα πρωτότυπα ή τουλάχιστον τις πηγές του. Αν και έγινε μια δεύτερη εγγραφή συνδρομητών για να καλυφθούν τα έξοδα της δημοσίευσης των χειρογράφων, ο Μ. δεν ήταν σε θέση να παρουσιάσει τίποτα και εγκατέλειψε τη διαμάχη. Αποκαλύφθηκε έτσι, ότι τα ποιήματα του Οσιανού ήταν πλαστά, αλλά τη στιγμή εκείνη είχαν απήχηση σχεδόν σε ολόκληρη την Ευρώπη και άσκησαν μεγάλη επίδραση στο κίνημα του ρομαντισμού.